احتمالا برای شما هم پیش آمده که یک روز در شیشهی عسل را باز کردهاید و دیدهاید ته ظرف دانهدانه و سفت شده و اصطلاحاً شکرک زده. شاید بعد از دیدن این صحنه با خودتان فکر کردهاید که نکند عسل شکرک زده خراب است؟ اما نگران نباشید، عسل شما خراب نشده و اگر میخواهید بدانید شکرک زدن چیست و چرا اتفاق میافتد، چرا بعضی عسلها شکرک میزنند و بعضی عسلها شکرک نمیزنند یا راهکار برطرف کردن آن چیست، در این نوشته با ما همراه باشید. بگذارید همین ابتدا یک راز را هم به شما بگویم، تمام عسلهای باکیفیت دیر یا زود شکرک میزنند، فقط گاهی اوقات زمان شکرک زدن به عمر بودن عسل در خانه قد نمیدهد و زودتر، کل آن عسل خوشمزه را نوش جان کردهاید.
راستی اگر هم با گوش دادن به فایل صوتی راحتتر هستید، تمام سوالات مربوط به این مسئله را در فایل صوتی زیر توضیح دادهایم و با گوش دادن به آن معمای شکرک زدن یک بار برای همیشه برایتان حل میشود.
مسئله شکرک زدن یا به زبان تخصصیتر رس بستن عسل، بحثبرانگیرترین موضوع در رابطه با خرید و فروش این ماده ارزشمند است؛ چون بیشتر مصرف کنندگان فکر میکنند عسل شکرک زده تقلبی است و کیفیت ندارد، در حالی که این اتفاق بین زنبورداران و کسانی که بیشتر با عسل سروکار دارند، یک امر عادیست و مثل این میماند که یک ظرف آب یخ زده باشد.
در اروپا اطلاعرسانی زیادی در این رابطه انجام شده و بیشتر مردم عسل شکرک بسته یا کریستالیزه را فهمیده و خوب درک کرده اند و حتی در بسیاری از فروشگاهها عسل به همین حالت رس بسته به فروش میرسد و مردم هم خواهان عسل رس بسته هستند، زیرا در این حالت اطمینان دارند که عسل حرارت ندیده است. درحالیکه در ایران به اندازه کافی فرهنگسازی نشده و خیلی از افراد به خاطر موضوع شکرک، از خرید عسل اجتناب می کنند، یا ممکن است بعد از خریدن عسل و رس بستن آن، احساس کنند تقلبی بوده و دفعات نتوانند با خیال راحت عسل تهیه کنند.
از طرف دیگر برخی تولیدکنندگان یا فروشندگان عسل نیز نگرانند که نکند مشتری به خاطر شکرک زدن عسل کیفیت عسلهای آنان را زیر سوال ببرد و نارضایتی به وجود بیاید؛ به همین دلیل هم ممکن است به عسل حرارت زیادی بدهند تا عسل دیرتر شکرک بزند یا اصلا شکرک نزند. اما نکته مهم این است که با این کار تمام آنزیمهای عسل نیز از بین میرود، انگار نه انگار که زنبور مدت زمان زیادی زحمت کشیده و شهد گلها را فرآوری کرده و با بزاق دهان خویش آنزیمها و موارد ارزشمند دیگری را به آن افروده است. حتی ممکن است به عسل مواد افزودنی بزنند تا از شکرک زدن آن جلوگیری کنند، مثل همان مواد افزودنی داخل مرباها. درحالیکه خوب میدانیم این کارها خیانت بزرگی در حق این نعمت بهشتیست و در حق عزیزانی که آن را نوش جان میکنند.
حرف دل ما در کوهدار
حرارت دادن عسل از جمله روشهاییست که کارخانههای بزرگ برای جلوگیری از شکرک زدن عسل پیش میگیرند و واضح است که روی خواص آن هم تاثیر میگذارد. ما هیچوقت برای ظاهر کار، به عسل حرارت نمیدهیم چون خود را امانتدار زنبور عسل، طبیعت و اعتماد شما میدانیم و بر این باوریم که ارزش عسل به خواص آن است، نه به ویژگیهای ظاهری و شفاف بودنش. البته که وقتی این مسئله در کشور ما فرهنگسازی نشده، کاری که ما انجام میدهیم سختیهای خودش را هم دارد. اگر یکی از همراهانمان حتی بعد از آگاهی نسبت به مسئله رس بستن باز هم قانع نشود و از شکرک خوشش نیاید، با احترام، بازگشت وجه کامل داریم.
چرا عسل شکرک میزند؟
عسل نیز مثل خرما یا انواع میوهها ترکیبی از قندهای طبیعی شامل فروکتوز و گلوکز دارد و وقتی آن را از مومش جدا میکنیم، به خاطر قندهایی که دارد رفته رفته سفت میشود و شروع میکند به شکرک زدن، خصوصا اگر در محیط سرد بماند. و این یک اتفاق عادی و پیشامدی طبیعی محسوب میشود. علت اصلی شکرک زدن عسل، ترکیب طبیعی قندهای داخل آن است و البته آنزیمها نیز نقش مهمی دارند
- آنزیمهای زنبور باعث تغییر قندهای طبیعی عسل میشوند و عسل دانهدانه و سفت میشود
- دما هم تاثیر دارد و هر چه دما خنک تر باشد سرعت رس بستن بیشتر میشود.
مثال ملموس: درست مثل خرما بلورهای شکر روی آن پدید میآید، روغن حیوانی که در سرما سفت میشود، یا آب که یخ میزند… در همه موارد فقط شکل آن ماده تغییر میکند، نه کیفیت یا خواص آن.
نقش آنزیمها و دما
آنزیمها نشانهی زنده بودن عسل هستند و مهمترین دلیل رس بستن عسل های طبیعی همین فعالیت آنزیمهاست. دمای پایین و خنکی هوا، باعث میشود عسل سریعتر رس بزند. پس اگر عسل شکرک زد دلیل بر زنده بودن و خام بودن عسل است.
چرا بعضی عسل ها زود شکرک می زنند؟
گاهی ممکن است داخل عسل موم یا گرده گل دیده شود. این ذرات طبیعی میتوانند روند شکرک زدن عسل را کمی سریعتر کنند، چون مثل هستههای کریستالی عمل میکنند و باعث میشوند دانهها زودتر شکل بگیرند. همچنین دمای محیط نقش مهمی دارد: هرقدر هوا سردتر باشد، شکرک زدن سریعتر اتفاق میافتد.
پس عسل زمستان معمولاً زودتر رس میزند تا تابستان. منشا گیاه هم مهم است؛ بعضی گلهایی که زنبور از آنها عسل جمعآوری میکند، ترکیبی از قندها دارند که عسل سریعتر شکرک میزند و بعضی دیرتر. به همین دلیل، تفاوت سرعت شکرک بین انواع عسل کاملاً طبیعی و نشانه کیفیت واقعی عسل است.
گاهی میبینیم شکرک بعضی عسلها از پایین شیشه شروع میشود و بعضیها از بالا. این تفاوت هم طبیعی است و به عواملی مثل تماس با سرما از پایین، مقدار موم یا گرده گل در سطح عسل مربوط میشود. همه اینها فقط شکل شکرک را تغییر میدهد، نه کیفیت یا خواص عسل را.
مدت زمان شکرک زدن
- برخی عسلها مثل زیرفون جنگلی یا آفتابگردان زودتر شکرک میزنند (چند هفته بعد از برداشت)
- برخی مثل عسل کنار یا اقاقیا ممکن است ماهها شفاف بمانند.
این تفاوت کاملاً طبیعی است و به ترکیب قندها و منطقه برداشت مربوط است.
رنگ و بافت عسل شکرک زده
عسل شکرک زده معمولا روشنتر یا ماتتر از حالت اولیه است، اما این هیچ تاثیری روی طعم یا خواص آن ندارد.
چرا بعضی عسلها دیرتر شکرک میزنند؟
برخی تولیدکنندهها برای شفاف ماندن عسل و بسته بندی راحت، آن را با دمای بالا حرارت میدهند و فیلتر میکنند. نتیجه اینکه ظاهر شفاف میماند ولی بخشی از آنزیمها و خواص درمانی از بین میرود. که ما در کوهدار هیچ وقت این کار را نمیکنیم
شکرک عسل طبیعی یا تقلبی؟
بعضی افراد میگویند شکرک عسل طبیعی و تقلبی با هم متفاوت است: عسل طبیعی، شکرک با بافت نرم، طعم ملایم و خواص حفظ شده را دارد ولی عسل تقلبی: کریستالهای درشت و غیرطبیعی، طعم متفاوت یا مصنوعی، یا خیلی دیر شکرک میزند.
البته این مسئله همیشگی نیست، یعنی یک قاعده قطعی و کلی ندارد. مثلا عسل زیرفون جنگلی گاها کریستالهای درشت دارد در حالی که جزو خالصترین و با کیفیت ترین عسل های ایران به شمار میرود.
چطور شکرک را رفع کنیم؟
اگر ظاهر شفافتر عسل را ترجیح میدهید یا میخواهید دوباره روان شود، میتوانید با کمی گرمای ملایم و غیرمستقیم شکرک را از بین ببرید. نکته مهم این است که حرارت زیاد آنزیمها و ویتامینهای عسل را از بین میبرد، پس فقط از روشهای ملایم استفاده کنید:
1. قرار دادن شیشه در آب گرم: یک ظرف آب با دمای حدود ۴۰ تا ۵۰ درجه سانتیگراد آماده کنید، شیشهی عسل را داخل آب بگذارید و کمی صبر کنید تا دانهها حل شوند. حواستان باشد که از آب جوش یا مایکروویو استفاده نکنید، چون دمای بالا خواص عسل را از بین میبرد.
2. هم زدن ملایم: وقتی شیشه کمی گرم شد، میتوانید با یک قاشق چوبی یا پلاستیکی، آرام هم بزنید تا کریستالها حل شوند. این کار باعث میشود شکرک یکنواختتر و روان شود بدون اینکه خاصیت عسل از بین برود.
3. شرایط نگهداری عسل: بعد از رفع شکرک، عسل را در دمای محیط نگهداری کنید تا دوباره سریع شکرک نزند. با این حال، شکرک دوباره هم طبیعی است و نشانه سالم بودن عسل. با این روش ساده، میتوانید عسل را دوباره مایع و روان کنید بدون اینکه خاصیت طبیعی یا درمانی آن از بین برود.
شکرک و تغذیه
شکرک هیچ تاثیری روی خواص تغذیهای و درمانی عسل ندارد. برای کودکان یا افراد حساس هم مشکلی ایجاد نمیکند.
جمعبندی مسئله شکرک زدن عسل
شکرک زدن عسل، نشانه طبیعی بودن و فعال بودن آنزیمهاست. یعنی عسل حرارت ندیده، خواص آن حفظ شده و طعمی طبیعی دارد. هر عسل زمان و نحوه شکرک زدن متفاوتی دارد و این هیچ ربطی به تقلب یا خراب شدن عسل ندارد. اگر عسلتان شکرک زد، نگران نباشید؛ یعنی یک عسل واقعی و زنده داری و اگر دوست داشتید میتوانید با خیال راحت آن را به حالت اولیه برگردانید.
سوالات متداول درباره شکرک عسل
۱. آیا شکرک زدن نشانه خراب شدن عسل است؟
خیر، شکرک زدن کاملاً طبیعی است و نشانه کیفیت و آنزیمهای فعال عسل است.
2. آیا میتوان شکرک را برگرداند؟
بله، با کمی گرمای ملایم غیرمستقیم (نهایتا ۴۰ درجه) عسل دوباره روان میشود بدون اینکه خواص آن از بین برود.
توضیحاتتون واقعا کامل و جامع بود انشالله خدا به شما و زنبورستانتون سلامتی بده و خدا برکت به کسب و کارتون بده
درود خانم نشاطی
خیلی لطف دارید، از محبت و انرژی خوبتون ممنونیم 🌼
خدا به شما هم سلامتی، شادی و روزی پربرکت بده.
باعث افتخار ماست که همراه عسل کوهدار هستید
سلام/من خیلی وقته از عسل کوهدار مصرف میکنم و بسیار راضی هستم ان شاالله خدا برکت بده
سلام آقای فنح اللهی عزیز
دعای قشنگتون باعث دلگرمی ماست.
انشاءالله خدا به زندگی شما هم برکت و سلامتی بده
جناب آقا سید عزیز دست گل شما درد نکنه انشالله خداوند متعال به شما سلامتی کامل عطا بفرمایید انشالله من چند سال است که از شما عسل خرید میکنم کاملا راضی هستم چون ما با شکرت زدن عسلهای آشناییم من با چشم خود دیدم عسل کوهستانی که از درختان بلوط در جنگلهای مازندران گرفته شده بود شکرک زده بود باکمال احترام و تشکر از شما سید دوست داشتنی.
درود جناب سیدآقاجانی عزیز 🌼
از لطف، اعتماد چندساله و دلِ پاک شما واقعاً سپاسگزاریم.
اینکه عسلهای ما رو با آگاهی و تجربه خودتون تأیید میکنید، برای ما افتخار بزرگیه.
شکرکزدن عسل طبیعی—مثل همون عسل بلوط مازندرانی که فرمودید—بهترین نشونهٔ اصالت و خام بودنشه، و خوشحالیم که شما با چشم و تجربهتون این موضوع رو تأیید کردید.
از دعای قشنگتون هم صمیمانه ممنونیم.
انشاءالله خداوند متعال به شما و خانواده محترمتون سلامتی، برکت و روزی فراوان عطا بفرماید.
عسل آقاسید عزیزبهترین عسل در عمرم عسل به این خوبی هیچ ندیدم من نزدیگ ۵سال است از آقاسید عزیز عسل سفارش میدهم با خیال عسل مصرف میکنم خدا عمر عزت با آقاسید وخانواده محترمتان و گروهی با آقاسید گه به مردم خدمت میکنند
درود آقا علی عزیز
از صمیم قلب ممنونیم بابت لطف بینهایت و اعتمادی که طی این ۵ سال به ما و عسلهای کوهدار داشتید.
اینکه میفرمایید بهترین عسلی بوده که در عمرتان مصرف کردهاید، برای ما بزرگترین دلگرمی و افتخاره.
از دعای زیبای شما هم سپاسگزاریم.
انشاءالله خداوند به شما و خانوادهی محترمتان سلامتی، عزت، برکت و روزی فراوان عطا بفرماید.
وجود شما باعث افتخار ماست
سلام خسته نباشید ازخریدم رازی هستم واقعا عسل با کیفیت عالی هست
سلام و وقت بخیر آقا خسرویان عزیز🌼
خیلی خوشحالیم که از خریدتون راضی هستید و کیفیت عسل براتون رضایتبخش بوده.
ممنون از اعتمادتون
سلام وخسته نباشید سخنان کارشناس محترم لطیف وبجا..چون قبلاً در مکانی صبحانه جزئی دیدم عسل شکرک زده گفتم چرا دوستم گفت اصل عسل این که شکرک زده..این که به غلط میکنم شکربه زنبور میدهند خیر ؟چند تکه چرب درخت مثل لوله خودکار جلو کندو کمی آغشته به آب شکر ..لله الحمد
سلام و وقت بخیر آقای حسن پور عزیز 🌼
خیلی ممنون از پیام و دقتنظر شما.
بله، شکرکزدن عسل طبیعی و خام یک حالت کاملاً عادی و نشانه اصالت محصوله.
در مورد تغذیه زنبورها هم بد نیست بدونیم که در بعضی فصلها که شهد کم میشه، زنبوردار برای اینکه زنبورها ضعیف نشن از تغذیه کمکی استفاده میکنه؛ این کار برای حفظ سلامت کندوها انجام میشه و بهمعنی تولید عسل بیکیفیت نیست.
تفاوت اصلی در اینه که عسل تغذیهای و عسل کاملاً طبیعی کیفیت متفاوتی دارن و هرکدوم جایگاه خودشون رو دارن. مهم اینه که فروشنده صادقانه نوع عسل رو اعلام کنه.
سپاس از توجه، دقت و حسننیت شما
باسلام و خسته نباشید خدمت آقا میلاد اظهر …وکل مجموعه زنبورستان کوهدار … سید جان با اجازه
خدمت مشتریان گرامی باید عرض کنم که بنده از شهر همدان دارم نظر خودمو ثبت میکنم و خداشاهده با آقا میلاد ن فامیل هستم و ن رفیق که بخوام ازش تعریف کنم تاحالا هم قسمت نشده همدیگرو ببینیم …تجربه خرید عسل مرغوب و کاملا بهداشتی رو از زنبورستان کوهدار باچشم بسته خرید کنید و مطمئن باشید مشتری دائم این مجموعه خواهید شد چون سید واقعا از نظر بهداشت در جمع آوری عسلها از کندو حساسیت بالایی داره و بهترین و مرغوبترین عسل رو از دل کوههای سبلان بهتون عرضه میکنه و من سالهاست مشتری دائم این مجموعه هستم و ازش کمال تشکر و قدردانی رادارم پس مشتری های عزیز شما هر عسلی که از مجموعه کوهدار میخواین خرید کنید از همه نظر مطمئن باشید و باچشم بسته و کاملا بدون شک و تردید خرید خودراثبت کنید که مشتری دائم خواهید شد باتشکر همدانی هستم از همدان …
سلام و ارادت خدمت دوست عزیز و همراه گرامی از همدان 🌼
از صمیم قلب ممنونیم بابت این پیام پرمحبت، اعتماد چندینساله و انرژی فوقالعادهای که به ما دادید.
افتخار بزرگیه که بدون هیچ آشنایی قبلی، تنها بر اساس کیفیت عسل و صداقت مجموعه کوهدار، همراه همیشگی ما هستید.
داشتن مشتریان باصفا و باانصافی مثل شما باعث میشه وظیفهمون رو در رعایت بهداشت، دقت در برداشت عسل و ارائه محصول ناب کوهستانی—بهویژه عسلهای سبلان—با حساسیت بیشتر ادامه بدیم.
از لطف، صداقت و اعتماد عمیقتون بینهایت سپاسگزاریم.
انشاءالله همیشه سلامت، پررزقوروزی و سرافراز باشید
توضیح کامل و عالی ممنون از اطلاع رسانی عزیز
درود آقا رضا🌼
از لطف و محبتتون بینهایت ممنونم. خوشحالم که توضیحات براتون مفید بوده 🙏
هر سوالی داشتید با افتخار در خدمتتون هستم
سلام از همه نمونه عسلهای شما استفاده کردم
هم کیفتشون عالی هست و هم قیمتشون مناسب
خدا به کسب و کارتون برکت بدهد.
سلام خانم شیروانی عزیز 🌼
از محبت و اعتمادی که به ما داشتید خیلی خوشحال و ممنونیم.
برای ما بزرگترین دلگرمی همین رضایت شماست 🙏
خدا به زندگی و رزق شما هم برکت بده و همیشه شیرینی در کامتون باشه.
هر زمان سوال یا سفارشی داشتید با افتخار در خدمتیم
خیلی ممنونم لطف کردین خدا خیرتون بده
درود از لطف و اعتماد شما بینهایت ممنونم 🙏
محبت و انرژی مثبتی که میفرستید باعث دلگرمی ماست.
خوشحالیم که توضیحات مربوط به شکرک براتون مفید بوده و این همراهی شما برای ما خیلی ارزشمنده
خدا حفظت کنه آقا سید ،برای اینهمه احساس مسئولیتی که دارید،واقعا ازتون سپاسگزارم
درود و عرض ادب جناب روستازاده عزیز
خیلی ممنون از محبت و اعتمادی که به ما دارید 🌼
هدف ما اینه که درباره موضوعاتی مثل شکرک، اطلاعات شفاف و درست در اختیار شما عزیزان قرار بدیم تا با خیالی راحت و آگاهی کامل خرید کنید.
خوشحالیم که توضیحات براتون مفید بوده و همیشه باعث دلگرمی ما هستید.
اگر سوال یا ابهامی داشتید همیشه در خدمتیم
سلام خسته نباشید…
عسلهای تولیدی شما صدرصد طبیعی است….
سلام و عرض ادب
خیلی ممنون از لطف و انرژی مثبت شما
باعث افتخار ماست که عسلهای تولیدی ما مورد توجه و رضایت شما قرار گرفته
همواره تلاش میکنیم کیفیت، طبیعی بودن و طعم اصیل عسل را حفظ کنیم تا تجربهای شیرین و مفید برای شما فراهم شود
ما مردم ایران خودمان تمام گرانی را بوجود میآوریم هر کدام به سهمی در این گرانی نقش داریم بیایم به خودمان بیاییم پیش خدا شرمنده وپشیمان میشویم از این رفتار ،،،،،،،ها وگرانیها آخر دلار آمریکا بالا می رود چه ربطی به عسل دار در این یک سال دو برابر بالارفته وکیفیت پایین اومده کسی نیست مدیریت کنه در این کشور ولی خداوند هست ،،،،باران نمیبارد هوا آلوده میشود وزنبور ها دیگر گلی پیدا نمیکنند وسرسبزی ازبین میرود ،،،،،،به خود بیاییم هر ایرانی بههم خود مقصره در گرانی
سلام و عرض ادب
درست میفرمایید، شرایط اقتصادی کشور فشار زیادی روی همه میاره و ما هم مجبوریم با افزایش هزینهها گاهی قیمتها رو کمی تنظیم کنیم. بخشی از این افزایش ناشی از نوسانات دلار و تاثیرش روی هزینههای زنبورداری و بستهبندیه، ولی هدف ما هرگز افزایش بیدلیل نبوده و نیست؛ هدفمون حفظ کیفیت و اصالت عسله تا همون چیزی که انتظار دارید به دستتون برسه. 🌿🍯
همزمان، شما کاملاً حق دارید که این موضوع براتون حس بدی ایجاد کنه و ما قدردان صداقت و همراهی شما هستیم. امیدواریم با ثبات بیشتر شرایط اقتصادی، بتونیم بدون دغدغه و با آرامش بیشتر خدمتتون کنیم.