عسل ممکن است ماه ها، سالها یا حتی بیشتر باقی بماند؛ با این حال در شرایط خاص ممکن است خراب شود یا جذابیت خود را از دست بدهد.
نگهداری درست عسل با شرایط مناسب باعث ماندگاری بیشتر عسل حتی تا چندین سال می شود. اما بعد از مدتی شکل ظاهری وعطر و طعم عسل عوض می شود. همچنین اگر رطوبت وارد عسل شود باعث ترشیدگی و خراب شدن عسل شده که از نشانه های آن، بوی ترشیدگی عسل هست.
اگر عسل مدت زیادی بماند خراب می شود؟
عسل یکی از قدیمیترین خوراکیهایی است که انسانها از هزاران سال پیش از آن استفاده میکنند. در بعضی ازکوزههای باستانی در مقبرههای مصر، آثار عسل پیدا شده است. این داستان ها باعث شده بیشتر مردم فکر کنند که هیچوقت عسل فاسد نمی شود . اما آیا این حقیقت دارد؟
اما واقعیت اینکه عسل دارای خواصی است که باعث میشود مدت زمان طولانی بدون خراب شدن باقی بماند. بهطورکلی باید بگوییم که عسل تنها غذایی است که فاسد نمیشود و اگر مدت زیادی هم باقی بماند خراب نخواهد شد. البته با گذشت زمان ممکن است که رس ببندد و این رس بستن اصلا اتفاق بدی نیست.
رس بستن یا بلوری شدن، در زبان عامه مردم به اشتباه شکرک گفته می شود، اما درحقیقت این دو موضوع با هم فرق میکند. عسل تقلبی شکرک می زند اما اگر عسلی رس نبست یعنی حتما تقلبی است؟ باید گفت نه، زمان رس کردن عسل بستگی به رطوبت عسل، دمای محیط و میزان گلوکز عسل دارد.
عوامل بازدارنده از فاسد شدن عسل
دلایل مختلفی وجود دارد که موجب میشود تا عسل طبیعی بر خلاف مابقی مواد غذایی فاسد نشود. این موارد و خاصیتهای عسل شامل موارد زیر میشود:
- قندبالا و طوبت کم
- خاصیت اسیدی عسل
- آنزیم های ضد میکروبی
مقدار قند عسل چقدر است؟
عسل طبیعی حدود ۸۰ درصد قند دارد که همین امر باعث میشود تا از رشد میکروبها و قارچها جلوگیری کند. این مقدار بالا موجب فشار اسمزی شده و همین امر باعث خارج شدن آب از سلولها شده و از رشد و تولیدمثل آنها جلوگیری میکند. از طرف دیگر عسل بسیار متراکم شده به طوری که اکسیژن نمیتواند در آن حل شود در نتیجه از رشد میکروبها میکاهد.
خاصیت اسیدی عسل
از آنجایی که PH عسل پایین است در نتیجه به طور کامل اسید بوده که این امر به علت وجود اسید گلوکونیک در هنگام رسیدن شهد است. تصور از محیط اسیدی این است که از رشد میکروب جلوگیری میکند و شاید به همین علت است که از عسل در زمین زخم و سوختگی هم استفاده میکنند.
آنزیم های ضد میکروبی
زنبورها هنگام تولید عسل، آنزیمی به نام گلوکز اکسیداز را درون شهد ترشح میکنند. این آنزیم در حفظ فرایند تولید عسل، گلوکز اکسید از قند به اسید گلوکونیک تبدیل شده و همچنین ترکیبی به نام هیدروژن پراکسید تولید میشود. به نظر میرسد که این هیدروژن پراکسید به خواص ضد باکتریایی عسل کمک کرده و از رشد میکروارگانیسمها جلوگیری میکند.
عسل همچنین شامل پلی فنولها، فلاونوئیدها، متیل گلیوکسال و پپتیدهای زنبور عسل است. این ترکیبات روی خواص ضد باکتریایی عسل تاثیر داشته و مانع از خراب شدن آن میشوند. نتیجه می گیریم عسل، قند فراوان و رطوبت کم و محیط اسیدی دارد و حاوی ماده ضد باکتری پراکسید هیدروژن است.
شرایط نگهداری صحیح عسل چگونه است؟
نگهداری از عسل کار چندان مشکلی نیست و شما با رعایت برخی از نکات ساده می توانید آن را از خراب شدن حفظ کنید.
- عسل را در ظروف شیشه ای درب دار و محکم نگهداری کنید.
- ظرف عسل را در محیطی خشک و خنک قرار دهید
- دمای مناسب برای نگهداری عسل ۱۵ تا ۲۰ درجه سانتی گراد است. با این حال ۱۵ درجه سانتی گراد مطلوب ترین دما برای نگهداری این خوراکی است.
- تا حد امکان آن را در یخچال قرار ندهید زیرا ممکن است بافت عسل سفت شود.
- از ورود جسم آلوده به داخل ظرف عسل جلوگیری کنید.
چگونه عسل فاسد می شود؟
اگرچه عسل دارای خواص ضد میکروبی زیادی است، اما هنوز هم می تواند فاسد شود و باعث بیماری شود. چندین مورد برای این اتفاق وجود دارد:
- آلودگی
- عسل تقلبی شده
- اشتباه ذخیره سازی و انبارداری
- می تواند حاوی ترکیبات سمی باشد
- می تواند در طول زمان متبلور شده و تجزیه شود
آیا کف کردن عسل نشانه فاسد شدن آن است؟
برخی از عسل ها با کمی گرما دادن کف می کند که در اصطلاح علمی بهش ساپونین گفته می شود؛ این ماده نه تنها نشانه فاسد شدن نیست بلکه همین کف بسیار هم مفید و خوشمزه است. کف عسل کنار نسبت به عسل های دیگه بیشتره. این کف همانند سرشیر است که موقع گرما از شیر جدا می شود. این
این کف با کف کردن عسل هنگام ترشیدگی متفاوت است برای اینکه فرق این دو را کامل بدانید و عسل فاسد رو بهتر بشناسید مطلب پیشنهادی رو حتما مطالعه کنید.
جمع بندی:
بایستی توجه داشت که به مرور زمان به جهت واکنش، قهو ه ای شدن و تبدیل قند های ساده به ترکیبات حد واسط،کاهش ویتامین ها و ترکیبات موثره ارزش تغذیه ای عسل بعد از چند سال به شدت کاهش می یابد و این باور که عسل برای صدها سال قابلیت مصرف دارد مبنای علمی ندارد و توصیه ما مصرف عسل های طبیعی،تازه و خام است و عسل های کهنه چندین ساله ارزش تغذیه ای نخواهد داشت.