عسل یک منبع غذایی غنی از انواع آنتی اکسیدان ها می باشد در واقع می توان ګفت انتی اکسیدان عسل عملا مهمترین مواد موثرهی عسل هستند که بیشتر خواص عسل از آنها حاصل میشود و در پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری ها از جمله بیماری های قلبیوعروقی، آلزایمر، انواع سرطانها، مشکلات گوارشی و… این آنتی اکسیدان ها هستند که نقش اساسی را ایفا میکنند.
آنتی اکسیدان و نقش آن در بدن
آنتی اکسیدانها موادی هستند که اکسیداسیون سلولها را کاهش میدهند و از تولید رادیکالهای آزاد جلوگیری میکنند. این مواد به عنوان یک محافظ برای سلولها عمل میکنند و از آسیب دیدن سلولها به دلیل تماس با عوامل خارجی جلوگیری میکنند.
در واقع آنتی اکسیدان ها به مقابله با رادیکال های آزاد در بدن می روند. رادیکال آزاد یک ذره یا مولکول است که یک الکترون بیشتر دارد و بنابراین برای کسب یک الکترون دیگر، به دنبال یک مولکول دیگر است.
رادیکالهای آزاد اگر کنترل نشوند میتواند به خود بدن نیز آسیب برسانند تا جایی که باعث آسیب به DNA بدن و مرگ سلولها و حتی بروز بعضی از بیماریها مثل بیماریهای قلبی عروقی، سرطان و پیری زودرس شوند.
برای مبارزه با رادیکال های آزاد، بدن از آنتی اکسیدان ها استفاده می کند که با اعطای یک الکترون به رادیکال آزاد، آن را غیر فعال می کنند. برخی از مواد غذایی مانند میوه ها و سبزیجات و عسل طبیعی غنی از آنتی اکسیدان ها هستند که می توانند به حفظ سلامتی بدن کمک کنند.
عسل یک منبع غنی انتی اکسیدان
عسل دارای خواص آنتی اکسیدانی بسیار قوی است. تحقیقات نشان داده است که عسل دارای آنتی اکسیدانهایی مانند فلاونوئیدها، فنولها، ویتامین C و E و سلنیوم است. این مواد به دلیل توانایی خود در جذب رادیکالهای آزاد و حفاظت از سلولها، میتوانند در کاهش خطر بروز بیماریهای قلبی، سرطان و بیماریهای مربوط به پیری مفید باشند.
بنابراین، مصرف عسل به عنوان یک منبع غذایی غنی از آنتی اکسیدانها، میتواند به بهبود سلامتی و جلوگیری از بروز بیماریهای مختلف کمک کند.
آنتی اکسیدان های موجود در عسل طبیعی و نقش آنها
آنتی اکسیدان های عسل را میتوان به دو دستهی آنتی اکسیدانهای آنزیمی و آنتی اکسیدان های غیر آنزیمی تقسیم بندی کرد.
آنتی اکسیدان آنزیمی عسل
مهمترین انتی اکسیدان آنزیمی عسل آنزیم کاتالاز است.منشاء آنزیم کاتالاز زنبور عسل نیست. یعنی اینکه آنزیم کاتالاز از شهد گیاه وارد عسل میشود و زنبور عسل آن را تولید نمیکند به همین دلیل میزان آن بسیار وابسته به منبع شهد است و ممکن است در یک عسل بسیار زیاد باشد و در عسل دیگری اصلا وجود نداشته باشد.
وظیفه آنتی اکسیدان کاتالاز تسریع تجزیه پراکسید هیدروژن (H2O2) به آب و اکسیژن است. پراکسید هیدروژن یک مولکول بسیار فعال است که در صورت کنترل نشدن باعث ایجاد استرسهای اکسیداتیو و در نتیجهی آن تخریب و آسیب رساندن به سلولهای بدن میشود.
کاتالاز با سرعت بخشیدن به تجزیهی آن به آب و اکسیژن که مولکولهای کم خطرتری هستند میزان این ماده را در بدن کنترل میکند.
آنتی اکسیدانهای غیر آنزیمی عسل
بیشترین میزان آنتی اکسیدان های عسل را آنتی اکسیدان های غیر آنزیمی تشکیل میدهند که مهمترین آنها آسکوربیک اسید (ویتامینC) و ترکیبات پلی فنولی هستند.
- آسکوربیک اسید (ویتامین C)
ویتامین c یکی از مهمترین آنتی اکسیدانهای موجود در طبیعت است. کمبود این ویتامین باعث خرابی لثهها، کم شدن استقامت مویرگها، کاهش استقامت بدن در برابر بیماریهای عفونی، دیر التیام یافتن زخمها، به تعویق افتادن ترمیم شکستگی استخوانها، خستگی و بیحالی عمومی، کم خونی، اختلال در رشد و استخوانی شدن غضروفها میشود.
ویتامین C در بین ویتامینهای عسل بیشترین میزان را به خود اختصاص میدهد.
- ترکیبات پلی فنولی
عمده فعالیتهای آنتی اکسیدانی غیر آنزیمی عسل مربوط به ترکیبات پلی فنولی موجود در آن است. اگر چه میزان این ترکیبات در عسل بسیار کم و جزئی است اما همین مقادیر کم میتواند ضامن سلامتی ما باشد.
ترکیبات پلی فنولی عسل را با تقریب خوبی میتوان به دو دسته اسیدهای فنولیک (اسید گالیک، اسید کافئیک، اسید فرولیک، اسید بزوئیک) و فلاونوئیدها (مدیستین، روتین، کوئورستین، کامپورل) دسته بندی کرد.
رنگ عسل نیز یک فاکتور تاثیرگذار بر قدرت آنتی اکسیدانی عسل است به نحوی که عسلهایی که به طور طبیعی (نه با حرارت دادن) رنگ تیرهتری دارند مثل عسل آویشن نسبت به عسلهایی که رنگ روشنتری دارند مثل عسل اقاقیا از خواص آنتی اکسیدانی بالاتری برخودار هستند.