بره موم چیست و چه خواصی دارد؟
بره‌موم ماده‌ای رزینی شبیه موم و از تولیدات زنبور عسل است، حالت آن خمیری شکل و چسبناک با بوی مطبوع که رنگ آن از سبز تا قهوه‌ای تیره متغیر است. رنگ و عطر بره موم در مناطق مختلف متفاوت بوده و خصوصیات آن بستگی به نوع گیاهان موجود در هر منطقه دارد. بره موم، در هوای سرد، ترد و شکننده و در هوای گرم، نرم و چسبناک می‌شود.
لغت یونانی «Propolis» کاربرد این ماده در کندو را مشخص می کند. pro به معنی دفاع و polis به معنی شهر است که اینجا همان کندو می باشد و معنی کلی آن «دفاع از کندو» می شود.
نحوه تولید بره موم توسط زنبور عسل
همانطور که قبل تر اشاره شد زنبور عسل با جمع آوری صمغ و شیره درختان و ترکیب با بزاق دهان خود آنها را در داخل سبد پاهای عقب خود گذاشته و به کندو می برد و با عسل و گرده مخلوط تا برای ضد عفونی و گرفتن شکاف ها و محکم کردن اتصالات داخلی کندو از آن استفاده کند.
خواص بره موم
خواص این محصول به قدری زیاد است که معرفی همه آن زمان زیادی لازم دارد و برای آشنایی با خواص درمانی بره موم به چند مورد از مهم‌ترین خواص این ترکیب شفابخش اشاره می کنیم:
- درمان سرطان
- تسکین التهاب
- برای بهداشت دهان و دندان
- تسکین علائم آلرژی
- درمان کولیت روده
- پاکسازی کننده کبد
- التیام زخم
- درمان زخم سوختگی
- سلامت استخوان
- بهبود سیستم ایمنی بدن
- مفید برای سلامت و جوانی پوست
- ضد عفونت قارچی
- درمان عفونت ریه
- کاهش فشار خون
- جلوگیری از رشد ویروس
درمان سرطان
سرطان و تومورهای بدخیم از جمله بیماری‌های مهلک به حساب می آیند اما نکته جالب این است که بدانید این ماده خاصیت ضد توموری داشته و باعث از بین بردن سلول‌های سرطانی می شود.
پروپولیس باعث کاهش روند رشد سلول‌های سرطانی شده و با مصرف مداوم به درمان بیماری سرطان کمک می کند.
تسکین التهاب
آنتی اکسیدان های موجود در بره موم ممکن است موجب کاهش التهاب، مانند التهاب ناشی از آرتریت شوند. مطالعات حیوانی بره موم را به عنوان یک عامل ضد التهابی در موش های مبتلا به آرتریت آزمایش کرده است. در هر دو مطالعه، این ماده ورم را مهار می کند و بر چگونگی ایجاد التهاب تأثیر دارد. دانشمندان بر این باورند که بره موم ممکن است مواد التهابی بدن مانند پروستاگلاندین ها را تنظیم کند.
برای بهداشت دهان و دندان
امروزه بسیاری از دندان‌پزشکان برای سلامت دهان و دندان استفاده از بره موم را توصیه می‌کنند؛ بره موم باعث تقویت دندان و از بین بردن میکروب‌ها و عفونت‌ها در لثه می‌شود . برای این منظور از دهان شویه‌هایی که حاوی بره موم هستند استفاده می‌شود.
- درمان سرطان
- تسکین التهاب
- برای بهداشت دهان و دندان
- تسکین علائم آلرژی
- درمان کولیت روده
- پاکسازی کننده کبد
- التیام زخم
- درمان زخم سوختگی
- سلامت استخوان
- بهبود سیستم ایمنی بدن
- مفید برای سلامت و جوانی پوست
- ضد عفونی قارچی
- درمان عفونت ریه
- کاهش فشار خون
- جلوگیری از رشد ویروس
کاربرد بره موم در کندو
بره موم تمام منافذ و درزهای کندو را پوشش می دهد. دلیل آن جلوگیری از وارد شدن حشرات مزاحم به داخل کندو است. وقتی موجود مزاحم وارد کندو شود آلودگی با خود همراه دارد، زنبورها به وسیله بره موم حشره را مومیایی می کنند و آلودگی را هم با همان بره موم ضد عفونی می کنند.
دلیل نام گذاری بره موم به دلیل حالت خمیری و مومی شکل آن است که به چسب زنبور هم معروف است. زنبور های کارگر با مشاهده کوچک ترین شکاف و سوراخ به سرعت آن را با چسب زنبور پر می کنند. این کار باعث تمیز ماندن کندو شده و باعث می شود آلودگی وارد فضای کندو نشود. چسب زنبور یا همان بره موم دارای خواص ضد میکروبی است و زنبورها را از عوامل بیماری زا محافظت می کند.
وظایف بره موم
از جمله وظایف بره موم می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ضد عفونی کردن کل فضای داخلی کندو
- لایه محافظ و ضد باکتری
- پرکردن شکاف ها
- تنگ کردن سوراخ های تهویه و دریچه پرواز در زمستان
- ترمیم شکستگی ها
- درخشان نمودن و ضد عفونی کردن جدار داخلی کندو و قاب ها
نحوه استفاده از بره موم
به نظر می رسد که بره موم منبع مطمئنی برای انسان ها باشد که در دوز مناسب، به صورت موضعی و خوراکی استفاده شود. گزارش واکنش های آلرژیک نادر است و هیچ مورد سمیت ثبت شده ای وجود ندارد. افراد می توانند از بره موم به روش های مختلفی مانند مکمل خوراکی، دهانشویه و به صورت موضعی روی پوست استفاده کنند. قبل از استفاده از بره موم، بهتر است با یک پزشک مشورت کنید تا مطمئن شوید که استفاده از آن برای افراد بی خطر است. سپس فرد باید مقداری بره موم را آزمایش کند تا مطمئن شود که به آن حساسیت ندارد.
بره موم چه ترکیباتی داره؟
این ماده بسته به محلی که تولید می شود ترکیبات و خواص متفاوتی دارد. به همین دلیل عوامل زیادی مانند محیط خارجی کندو، نوع زنبور، گیاه های مورد استفاده زنبور و… روی ترکیبات این محصول اثر می گذارد. ما در این مقاله ترکیبات کلی آن را ذکر می کینم.
- گرده گل : ۵ تا ۱۰ درصد
- صمغ و شیره درختان : ۵۰ تا ۷۰ درصد
- موم زنبور عسل : ۳۰ تا ۴۰ درصد
- روغن‌های ضروری : ۵ تا ۱۰ درصد
- ترکیبات دیگه‌ای مثل انواع اسید، قند و ویتامین‌های B و C و… تا ۷ درصد
نکته جالب این است موادی که باعث می شود این ترکیب طبیعی تا این حد خواص داشته باشد، همان آنزیم ها و آنتی اکسیدان‌ها هستند. زنبور عسل بخش زیادی از این مواد را با استفاده از گیاهان و درختان جمع‌آوری میکند. موقع ترکیب این مواد با بزاق، آنزیم های دیگری هم به آن اضافه می شود.
زنبور چگونه بره موم را تولید میکند؟
زنبور عسل به صمغ درختان و شیره تراوش شده از آن ها علاقه بسیاری دارد. این حیوان باهوش پس از جمع آوری صمغ درختان ، آن را در حفره ای به نام سبد گرده که در پای عقب زنبور قرار دارد گذاشته و به سمت کندو حمل می کند. پس از ورود به کندو زنبور های دیگر به او کمک می کنند تا صمغ را از بدن خود جدا کند.
زنبور ها، مجموعه صمغ جمع آوری شده را به همراه آنزیم های بدن خود و مقداری عسل و موم ترکیب کرده و ماده ای می سازند که نقش بسیار حیاتی در کندو دارد. این ماده شگفت انگیز بره موم یا Propolis نام دارد.
روش های عصاره گیری بره موم
برای عصاره گیری بره موم روش های مختلفی وجود دارد که بسته به شرایط موجود ممکن است عصاره بره موم با استفاده از یکی از این روش ها تهیه شود که به 8 روش از آن ها اشاره می کنیم.
- عصاره‌گیری فوری
- عصاره‌های اتانولی پودری محلول در آب
- عصاره‌گیری آبی
- خمیر بره موم
- عصاره بره موم خشک
- عصاره‌گیری با روغن
- مشتقات محلول در آب
- عصاره‌گیری با اتانول
تفاوت بره موم با موم خالص
یکی از تفاوت های بره موم با موم در نقطه ذوب آن ها است. نقطه ذوب بره موم 83 و نقطه ذوب موم خالص 63 درجه سانتی گراد است. بنابراین با کمک حرارت می توان این دو محصول را از هم تفکیک کرد.
و همچنین موم هفت برابر سخت تر و محکم تر از بره موم است.
بهترین نحوه مصرف بره موم
عسل به تنهایی خواص بی‌شماری دارد و ترکیب آن با پروپولیس این خاصیت را چندین برابر میکند. پروپولیس به خاطر طعم تلخ و گسی که دارد، توصیه می شود با یک خوراکی شیرین ترکیب شود. به همین جهت ترکیب این ماده با عسل شیرین و خوشمزه، طعم خوبی ایجاد میکند.
بیشترین توصیه‌ای که برای ترکیب پروپولیس با یک ماده غذایی می شود، ترکیب آن با عسل است. البته باید توجه داشته باشید که مصرف این ترکیب به شکل روزانه می باشد و بهتر است بیشتر از پنج گرم در روز استفاده نشود.
